ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, ΠΟΛΙΤΙΚΑ
ΑΡΙΣΤ Πολ 1339a11–1340b19
(ΑΡΙΣΤ Πολ 1337a33–1340b19: Η αγωγή που διαμορφώνει ελεύθερους πολίτες) Ειδικότερα για την ανάγκη διδασκαλίας της μουσικήςΜτφρ. Π. Λεκατσάς. [1939] χ.χ. Αριστοτέλης. Πολιτικά. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Ι–ΙΙ. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.
Περί δε της μουσικής ωρισμένα μεν προβλήματα και πρότερον διετυπώσαμεν, καλόν όμως είναι και τώρα επανελθόντες εις αυτά να τα επαναφέρωμεν εις το μέσον, ίνα καταστούν τρόπον τινα προανάκρουσμα των λόγων, τους οποίους θα ηδύνατο τις να είπη περί αυτής. Διότι ούτε ποίαν (15) δύναμιν έχει αύτη δύναται τις να διακριβώση, ούτε διά ποίον σκοπόν πρέπει αύτη να εκμανθάνεται, εάν δηλαδή εκμανθάνεται διά να χρησιμεύση ως παιδιά ή ανάπαυσις, ως χρησιμεύουν ο ύπνος και ο πότος, (διότι και ταύτα δεν υπάγονται μεν εις τας σοβαράς ασχολίας, είναι όμως ευχάριστα και καταπαύουν τας μερίμνας, ως λέγει ο Ευριπίδης, διό και την μουσικήν μεταξύ των παιδιών τάσσουν και (20) μεταχειρίζονται πάντα ταύτα προς τον αυτόν σκοπόν, ύπνον και μέθην και μουσικήν, μεταξύ δε τούτων και την όρχησιν θέτουν· ή μήπως πρέπει μάλλον να παραδεχθώμεν, ότι η μουσική είναι προς αρετήν συντελεστική (ως δυναμένη, καθ' ον ακριβώς τρόπον και η γυμναστική διαπλάσσει το σώμα κατά τίνα ποιότητα, και η μουσική να διαπλάση κατά τίνα ποιότητα το ήθος, εθίζουσα τούτο εις την ευγενή τέρψιν); (25) ή μήπως χρησιμεύη προς ευχάριστον διαβίωσιν και προς επίτευξιν φρονήσεως; (διότι κατόπιν των δύο προειρημένων δύναται και τούτο να τεθή ως τρίτος σκοπός). Αλλ' ότι μεν η εκπαίδευσις των νέων δεν πρέπει να έχη ως σκοπόν την παιδιάν, είναι αναμφισβήτητον· διότι δεν εκμανθάνουν παίζοντες, αλλά μετά δυσχερείας τινος πάσα μάθησις αποκτάται· άλλ' όμως ουδέ ως τελικός σκοπός διά τους παίδας και τους άγοντας ανώριμον ηλικίαν δέον να τίθεται (30) το πώς θα διάγουν τον καιρόν των· διότι εις ουδέν ατελές ον προσήκει τελικός σκοπός. Ίσως όμως θα ηδύνατο τις να νομίση ότι η σπουδή των παίδων (εις την μουσικήν) γίνεται, όπως αύτη χρησιμεύση εις τούτους ως παιδιά, όταν πλέον θα αποβούν άνδρες εις πλήρη ωριμότητα. Αλλ' εάν η άποψις αύτη είναι ορθή, διά τίνα λόγον παρίσταται ανάγκη αυτοί οι ίδιοι να εκμανθάνουν την μουσικήν, και να την κάμνουν όπως και οι των Περσών και (35) των Μήδων βασιλείς, να απολαμβάνουν τουτέστι την ευχαρίστησιν εκ της μαθήσεως άλλων κατ' επάγγελμα την μουσικήν ασκούντων; Καθόσον μάλιστα κατ' ανάγκην πολύ καλύτερον ησκημένοι είναι εκείνοι, οίτινες μετέρχονται την τέχνην ταύτην ως επάγγελμα ή οι επιμελούμενοι της μουσικής επί τόσον ολίγον χρόνον, όσος αρκεί διά να την μάθουν μόνον. Εάν δε πρέπει να κοπιάζουν επί μακρόν εις τα τοιαύτα οι ίδιοι, (40) τότε ομοίως απαραίτητον είναι να διατρίψουν περί την σπουδήν της μαγειρικής· αλλά τούτο είναι άτυπον. Εις την αυτήν δε απορίαν εμβάλλει και το ζήτημα: εάν δύναται η μουσική να καθιστά βελτίονα τα ήθη· διότι εάν αληθεύη τούτο, τότε προς τι πρέπει αυτοί οι ίδιοι να εκμανθάνουν μουσικήν [1339b] και να μη ακροώνται ταύτης παρ' άλλων εκτελουμένης, ούτως ώστε και ευγενή τέρψιν να απολαμβάνουν και δοκίμως (περί των μουσικών έργων) να αποφαίνωνται, ως οι Λάκωνες; Διότι εκείνοι, μολονότι δεν εκμανθάνουν οι ίδιοι μουσικήν, όμως δύνανται, ως διαθρυλείται, να εκτιμούν ορθώς και τας καλάς και τας κακάς μελωδίας. Το αυτό δε τεκμήριον ισχύει και (5) περί της γνώμης εάν η μουσική πρέπει να χρησιμοποιήται προς αγαθήν διαβίωσιν και προς βίον εις ελευθέρους προσήκοντα· προς τι δηλαδή να την εκμανθάνουν οι ίδιοι και να μη απολαύουν αυτής εκτελουμένης παρ' άλλων: Και δυνάμεθα εν προκειμένω να αποβλέψωμεν και προς την κρατούσαν περί των θεών δοξασίαν· ο Ζευς δηλαδή δεν άδει ούτε κιθαρίζει ο ίδιος, κατά τους ποιητάς. Αλλά και τους ασκούντας το επάγγελμα τούτο καλούμεν βαναύσους (10) και το έργον των ανάξιον δι' άνδρα όστις δεν είναι μεθυσμένος ή δεν το πράττει παιδιάς χάριν.
Αλλ' ίσως περί ταύτα βραδύτερον ασχοληθώμεν· η πρώτη δε έρευνα ημών απέβλεπεν εις την διακρίβωσιν του εάν πρέπει ή όχι να τάξωμεν την μουσικήν εις την παιδείαν και τι εκ των τριών αμφισβητηθέντων επιτυγχάνει ― παιδείαν ή παιδιάν ή ευχάριστον απασχόλησιν. Ευλόγως δε εις πάντα ταύτα κατατάσσεται και (15) πάντων τούτων φαίνεται ότι μετέχει. Διότι και η παιδιά χάριν της αναπαύσεως υπάρχει, η δε ανάπαυσις κατ' ανάγκην πρέπει να είναι ευχάριστος (καθ' όσον θεραπεύει ούτως ειπείν την εκ των μόχθων λύπην), και η άνετος αφ' ετέρου διατριβή πρέπει όχι μόνον το αγαθόν να ενέχη αλλά και την ηδονήν, (διότι το ευδαιμονείν εξ αμφοτέρων τούτων υπάρχει)· (20) η δε μουσική, κατά κοινήν πάντων ημών ομολογίαν, είναι εκ των ηδίστων πραγμάτων, είτε διά του οργάνου είτε και εν συνοδεία μελωδίας εκτελείται (και αυτός μάλιστα ο Μουσαίος είπεν ότι ήδιστον είναι διά τους ανθρώπους το άδειν· διό και εις τας συναναστροφάς και όταν θέλουν να περάσουν ευχαρίστως τον καιρόν των, ευλόγως παραλαμβάνουν αυτήν οι άνθρωποι, ως δυναμένην να ευφραίνη)· συνεπώς και εκ του γεγονότος τούτου θα ηδύνατο να καταλήξη τις εις το συμπέρασμα ότι πρέπει και (25) εις την μουσικήν να εκπαιδεύωνται οι νεώτεροι. Διότι όσα εκ των ευχαρίστων είναι αβλαβή, ου μόνον προς τον τελικόν σκοπόν είναι ευάρμοστα, αλλά και προς την ανάπαυσιν. Επειδή δε εις μεν τον τελικόν σκοπόν ολιγάκις φθάνουν οι άνθρωποι, πολλάκις όμως αναπαύονται και κάμνουν χρήσιν των παιδιών όχι εις τον απώτερον σκοπόν αποβλέποντες τόσον, (30) όσον εις την εξ αυτών ευχαρίστησιν, χρήσιμος δύναται να αποβή εις αυτούς η μουσική αναπαύουσα αυτούς κατά τα διαλείμματα διά των εξ αυτής ευχαριστήσεων. Συμβαίνει δε συνήθως οι άνθρωποι να θεωρούν αυτάς ταύτας τας παιδιάς ως τελικόν σκοπόν· διότι έχει ίσως επίσης και ο τελικός σκοπός ηδονήν τίνα, αλλ' όχι οιανδήποτε ηδονήν· επιζητούντες όμως ταύτην, εκλαμβάνουν εκείνην ως ταύτην, καθ' όσον ομοιάζουν κατά τίνα τρόπον (35) αι τελικαί ενέργειαι των πράξεων. Και τούτο διότι ουδενός ο τελικός σκοπός επιδιώκεται χάριν μέλλοντος αποτελέσματος, ομοίως δε και αι τοιαύται των ηδονών δεν επιδιώκονται χάριν περαιτέρω τινος σκοπού, αλλ' ένεκεν των προγεγεννημένων, οίον πόνων και λύπης. Θα ηδύνατο τις λοιπόν να συμπεράνη ότι ούτος είναι ο λόγος δι' ον οι άνθρωποι επιζητούν την ευδαιμονίαν (40) διά των ηδονών τούτων· αλλά διά την περίπτωσιν της ανάγκης του μετέχειν της μουσικής, δεν υπάρχει μόνος ο λόγος ούτος, αλλά και ο λόγος ότι είναι χρήσιμος, ως φαίνεται, διά τας ώρας της αναπαύσεως. Εν τούτοις πρέπει να εξετάσωμεν μήπως [1340a] τούτο μεν συμβαίνει κατά σύμπτωσιν, η δε φύσις αυτής είναι μείζονος τιμής αξία ή όσην η ειρημένη χρεία αυτής απαιτεί, και συνεπώς μήπως πρέπει να μετέχωμεν της κοινής απ' αυτής ηδονής, ης πάντες έχουν αίσθησιν (διότι η μουσική εν τη φύσει αυτής έχει την ηδονήν ην προξενεί, διό και εις πάσας τας ηλικίας (5) και πάντας τους χαρακτήρας η χρήσις αυτής είναι προσφιλής), αλλά και να παρατηρούμεν μήπως δύναται κατά τι να συντελέση εις την διαμόρφωσιν του ήθους και της ψυχής. Τούτο δε θα καθίστατο φανερόν, εάν απεδεικνύετο ότι οι χαρακτήρες διαμορφούνται ποιοτικώς υπό την επίδρασίν της. Αλλ' όμως ότι συντελείται ποια τις τοιαύτη διαμόρφωσις και διά πολλών μεν άλλων καθίσταται φανερόν, ούχ ήκιστα δε και διά των μελών (10) του Ολύμπου· διότι ταύτα ομολογουμένως πληρούν τας ψυχάς ενθουσιασμού, ο δε ενθουσιασμός είναι πάθος τι του ήθους της ψυχής. Επί πλέον δε οιοσδήποτε ήθελεν ακροασθή της μιμητικής μουσικής περιέρχεται εις αντίστοιχον ψυχικήν κατάστασιν, και <άνευ των λόγων>, απλώς διά του ψιλού ρυθμού και μέλους αυτών. Επειδή δε έχει συμβή να είναι η μουσική έν εκ των ευχαρίστων πραγμάτων, (15) η δε αρετή έγκειται εις το χαίρειν και αγαπάν και μισείν ορθώς, είναι φανερόν ότι υπέρ παν άλλο δέον να συνηθίζη τις εις το ορθώς κρίνειν και εις το χαίρειν εις τα κόσμια ήθη και τας καλάς πράξεις. Παραλλήλως δε προς τα αληθινά φυσικά πάθη ενυπάρχουν εις τας ρυθμικάς και μελωδικάς συνθέσεις ομοιώματα οργής (20) και πραότητος, έτι δε ανδρείας και σωφροσύνης και πάντων των αντιθέτων προς ταύτα, ως και των άλλων ηθικών κατάστασεων (είναι δε φανερόν εκ των πραγμάτων, καθ' όσον μεταβάλλεται αντιστοίχως το θυμικόν μας κατά την ακρόασιν των τοιούτων)· ο εθισμός όμως εκ των ομοίων εις το λυπείσθαι και χαίρειν προσεγγίζει την αντίστοιχον εν τη πραγματικότητι κατάστασιν, (25) (καθ' όσον λ.χ. εάν τις χαίρη θεωρών την εικόνα τινός όχι δι' άλλην αιτίαν, αλλά διά την μορφήν αυτήν ταύτην, είναι φανερόν ότι κατ' ανάγκην θα χαίρη και ενώπιον της όψεως αυτού τούτου του προσώπου, ου την εικόνα βλέπει)· συμβαίνει δε ουδέν εκ των συναισθημάτων χαράς ή λύπης των παραγομένων εκ των άλλων αισθήσεων, ως της (30) αφής ή της γεύσεως, να έχη παράλληλον ομοίωμα χρήσιμον προς την μόρφωσιν των ηθών (εξαιρέσει των εν ακινησία εις την όρασιν υποκειμένων, καθ' όσον ταύτα είναι τύποι παριστώντες χαρακτήρας, αλλά ταύτα περιλαμβάνουν την κατάστασιν ολίγων στιγμών, αφ' ετέρου δε πάντες οι θεώμενοι δεν έχουν την αυτήν εκ τούτων εντύπωσιν· επί πλέον δε δεν είναι ταύτα κυρίως ειπείν χαρακτήρων ομοιώματα, αλλά μάλλον σύμβολα αυτών οι διαγραφόμενοι τύποι και τα χρώματα, εξεικονίζοντα την σωματικήν κατάστασιν οία είναι (35) εν τη εκδηλώσει των παθών· αλλ' όμως, εφ' όσον ενδιαφέρει και η θεωρία τούτων, πρέπει όχι τα του Παύσωνος έργανα θεωρούν οι νέοι, αλλά τα του Πολυγνώτου, και ει τίνος άλλου ζωγράφου ή αγαλματοποιού τα έργα έχουν ιδεαλιστικόν χαρακτήρα)· ενώ αι μελωδίαι είναι αύται καθ' αυτάς απομιμήσεις ηθών, και τούτο είναι φανερόν (40) εξ αυτής της φύσεως των αρμονιών, αίτινες τοσούτον διακρίνονται αλλήλων, ώστε διάφορα πάθη να εξεγείρωνται εκ της ακροάσεως αυτών και να μη διατίθενται οι ακούοντες προς εκάστην εξ αυτών κατά τον ίδιον τρόπον, αλλ' επί το λυπηρότερον [1340b] και καταθλιπτικώτερον προς μερικάς, ως προς την μ ι ξ ο λ υ δ ι σ τ ί καλουμένην, προς άλλας δε μετά τίνος εκλύσεως της διανοητικής ενεργείας, ως συμβαίνει προς τας ηδυπαθείς, μέσην δε ψυχικήν διάθεσιν και μεγάλην γαλήνην να αισθάνωνται προς άλλας, πράγμα όπερ, φαίνεται, κατορθώνει μόνη των αρμονιών η δωριστί, (5) ενώ η φρυγιστί πληροί ενθουσιασμού και εκστάσεως· και ταύτα μεν ορθώς αποφαίνονται οι περί το είδος τούτο της παιδείας φιλοσοφήσαντες, διότι λαμβάνουν την απόδειξιν των λόγων εξ αυτών των πραγμάτων. Τον αυτόν δε χαρακτήρα έχουν και οι ρυθμοί· άλλοι δηλαδή είναι βραδείς και γαλήνιοι, άλλοι δε χαρακτηρίζονται υπό ευκινησίας, εκ τούτων δε άλλοι (10) φορτικωτέρας έχουν τας κινήσεις, άλλοι δε ελευθεριωτέρας. Εκ τούτων λοιπόν είναι φανερόν ότι δύναται η μουσική να παρασκευάζη ποιόν τι το ήθος της ψυχής, εάν δε κατορθώνη τούτο, είναι φανερόν ότι πρέπει να προσάγηται και να εκπαιδεύωνται εν αυτή οι νέοι. Αρμόζει δε και εις την φύσιν της τοιαύτης ηλικίας η (15) διδασκαλία της μουσικής· διότι οι νέοι ένεκεν της ηλικίας ουδέν εστερημένον ευχαριστήσεως υπομένουν εκόντες, η δε μουσική είναι εξ αυτής της φύσεώς της εκ των πραγμάτων άτινα ενέχουν την ευχαρίστησιν. Και φαίνεται ότι υπάρχει μεταξύ ημών και των αρμονιών και των ρυθμών συγγένεια τις· διό και πολλοί εκ των σοφών ισχυρίζονται ότι η ψυχή είναι αρμονία τις ή ότι περιέχει αρμονίαν.
ΠΥΓΗ
ΠΥΛΗhttp://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/anthology/content.html?t=52&m=1
Αλλ' ίσως περί ταύτα βραδύτερον ασχοληθώμεν· η πρώτη δε έρευνα ημών απέβλεπεν εις την διακρίβωσιν του εάν πρέπει ή όχι να τάξωμεν την μουσικήν εις την παιδείαν και τι εκ των τριών αμφισβητηθέντων επιτυγχάνει ― παιδείαν ή παιδιάν ή ευχάριστον απασχόλησιν. Ευλόγως δε εις πάντα ταύτα κατατάσσεται και (15) πάντων τούτων φαίνεται ότι μετέχει. Διότι και η παιδιά χάριν της αναπαύσεως υπάρχει, η δε ανάπαυσις κατ' ανάγκην πρέπει να είναι ευχάριστος (καθ' όσον θεραπεύει ούτως ειπείν την εκ των μόχθων λύπην), και η άνετος αφ' ετέρου διατριβή πρέπει όχι μόνον το αγαθόν να ενέχη αλλά και την ηδονήν, (διότι το ευδαιμονείν εξ αμφοτέρων τούτων υπάρχει)· (20) η δε μουσική, κατά κοινήν πάντων ημών ομολογίαν, είναι εκ των ηδίστων πραγμάτων, είτε διά του οργάνου είτε και εν συνοδεία μελωδίας εκτελείται (και αυτός μάλιστα ο Μουσαίος είπεν ότι ήδιστον είναι διά τους ανθρώπους το άδειν· διό και εις τας συναναστροφάς και όταν θέλουν να περάσουν ευχαρίστως τον καιρόν των, ευλόγως παραλαμβάνουν αυτήν οι άνθρωποι, ως δυναμένην να ευφραίνη)· συνεπώς και εκ του γεγονότος τούτου θα ηδύνατο να καταλήξη τις εις το συμπέρασμα ότι πρέπει και (25) εις την μουσικήν να εκπαιδεύωνται οι νεώτεροι. Διότι όσα εκ των ευχαρίστων είναι αβλαβή, ου μόνον προς τον τελικόν σκοπόν είναι ευάρμοστα, αλλά και προς την ανάπαυσιν. Επειδή δε εις μεν τον τελικόν σκοπόν ολιγάκις φθάνουν οι άνθρωποι, πολλάκις όμως αναπαύονται και κάμνουν χρήσιν των παιδιών όχι εις τον απώτερον σκοπόν αποβλέποντες τόσον, (30) όσον εις την εξ αυτών ευχαρίστησιν, χρήσιμος δύναται να αποβή εις αυτούς η μουσική αναπαύουσα αυτούς κατά τα διαλείμματα διά των εξ αυτής ευχαριστήσεων. Συμβαίνει δε συνήθως οι άνθρωποι να θεωρούν αυτάς ταύτας τας παιδιάς ως τελικόν σκοπόν· διότι έχει ίσως επίσης και ο τελικός σκοπός ηδονήν τίνα, αλλ' όχι οιανδήποτε ηδονήν· επιζητούντες όμως ταύτην, εκλαμβάνουν εκείνην ως ταύτην, καθ' όσον ομοιάζουν κατά τίνα τρόπον (35) αι τελικαί ενέργειαι των πράξεων. Και τούτο διότι ουδενός ο τελικός σκοπός επιδιώκεται χάριν μέλλοντος αποτελέσματος, ομοίως δε και αι τοιαύται των ηδονών δεν επιδιώκονται χάριν περαιτέρω τινος σκοπού, αλλ' ένεκεν των προγεγεννημένων, οίον πόνων και λύπης. Θα ηδύνατο τις λοιπόν να συμπεράνη ότι ούτος είναι ο λόγος δι' ον οι άνθρωποι επιζητούν την ευδαιμονίαν (40) διά των ηδονών τούτων· αλλά διά την περίπτωσιν της ανάγκης του μετέχειν της μουσικής, δεν υπάρχει μόνος ο λόγος ούτος, αλλά και ο λόγος ότι είναι χρήσιμος, ως φαίνεται, διά τας ώρας της αναπαύσεως. Εν τούτοις πρέπει να εξετάσωμεν μήπως [1340a] τούτο μεν συμβαίνει κατά σύμπτωσιν, η δε φύσις αυτής είναι μείζονος τιμής αξία ή όσην η ειρημένη χρεία αυτής απαιτεί, και συνεπώς μήπως πρέπει να μετέχωμεν της κοινής απ' αυτής ηδονής, ης πάντες έχουν αίσθησιν (διότι η μουσική εν τη φύσει αυτής έχει την ηδονήν ην προξενεί, διό και εις πάσας τας ηλικίας (5) και πάντας τους χαρακτήρας η χρήσις αυτής είναι προσφιλής), αλλά και να παρατηρούμεν μήπως δύναται κατά τι να συντελέση εις την διαμόρφωσιν του ήθους και της ψυχής. Τούτο δε θα καθίστατο φανερόν, εάν απεδεικνύετο ότι οι χαρακτήρες διαμορφούνται ποιοτικώς υπό την επίδρασίν της. Αλλ' όμως ότι συντελείται ποια τις τοιαύτη διαμόρφωσις και διά πολλών μεν άλλων καθίσταται φανερόν, ούχ ήκιστα δε και διά των μελών (10) του Ολύμπου· διότι ταύτα ομολογουμένως πληρούν τας ψυχάς ενθουσιασμού, ο δε ενθουσιασμός είναι πάθος τι του ήθους της ψυχής. Επί πλέον δε οιοσδήποτε ήθελεν ακροασθή της μιμητικής μουσικής περιέρχεται εις αντίστοιχον ψυχικήν κατάστασιν, και <άνευ των λόγων>, απλώς διά του ψιλού ρυθμού και μέλους αυτών. Επειδή δε έχει συμβή να είναι η μουσική έν εκ των ευχαρίστων πραγμάτων, (15) η δε αρετή έγκειται εις το χαίρειν και αγαπάν και μισείν ορθώς, είναι φανερόν ότι υπέρ παν άλλο δέον να συνηθίζη τις εις το ορθώς κρίνειν και εις το χαίρειν εις τα κόσμια ήθη και τας καλάς πράξεις. Παραλλήλως δε προς τα αληθινά φυσικά πάθη ενυπάρχουν εις τας ρυθμικάς και μελωδικάς συνθέσεις ομοιώματα οργής (20) και πραότητος, έτι δε ανδρείας και σωφροσύνης και πάντων των αντιθέτων προς ταύτα, ως και των άλλων ηθικών κατάστασεων (είναι δε φανερόν εκ των πραγμάτων, καθ' όσον μεταβάλλεται αντιστοίχως το θυμικόν μας κατά την ακρόασιν των τοιούτων)· ο εθισμός όμως εκ των ομοίων εις το λυπείσθαι και χαίρειν προσεγγίζει την αντίστοιχον εν τη πραγματικότητι κατάστασιν, (25) (καθ' όσον λ.χ. εάν τις χαίρη θεωρών την εικόνα τινός όχι δι' άλλην αιτίαν, αλλά διά την μορφήν αυτήν ταύτην, είναι φανερόν ότι κατ' ανάγκην θα χαίρη και ενώπιον της όψεως αυτού τούτου του προσώπου, ου την εικόνα βλέπει)· συμβαίνει δε ουδέν εκ των συναισθημάτων χαράς ή λύπης των παραγομένων εκ των άλλων αισθήσεων, ως της (30) αφής ή της γεύσεως, να έχη παράλληλον ομοίωμα χρήσιμον προς την μόρφωσιν των ηθών (εξαιρέσει των εν ακινησία εις την όρασιν υποκειμένων, καθ' όσον ταύτα είναι τύποι παριστώντες χαρακτήρας, αλλά ταύτα περιλαμβάνουν την κατάστασιν ολίγων στιγμών, αφ' ετέρου δε πάντες οι θεώμενοι δεν έχουν την αυτήν εκ τούτων εντύπωσιν· επί πλέον δε δεν είναι ταύτα κυρίως ειπείν χαρακτήρων ομοιώματα, αλλά μάλλον σύμβολα αυτών οι διαγραφόμενοι τύποι και τα χρώματα, εξεικονίζοντα την σωματικήν κατάστασιν οία είναι (35) εν τη εκδηλώσει των παθών· αλλ' όμως, εφ' όσον ενδιαφέρει και η θεωρία τούτων, πρέπει όχι τα του Παύσωνος έργανα θεωρούν οι νέοι, αλλά τα του Πολυγνώτου, και ει τίνος άλλου ζωγράφου ή αγαλματοποιού τα έργα έχουν ιδεαλιστικόν χαρακτήρα)· ενώ αι μελωδίαι είναι αύται καθ' αυτάς απομιμήσεις ηθών, και τούτο είναι φανερόν (40) εξ αυτής της φύσεως των αρμονιών, αίτινες τοσούτον διακρίνονται αλλήλων, ώστε διάφορα πάθη να εξεγείρωνται εκ της ακροάσεως αυτών και να μη διατίθενται οι ακούοντες προς εκάστην εξ αυτών κατά τον ίδιον τρόπον, αλλ' επί το λυπηρότερον [1340b] και καταθλιπτικώτερον προς μερικάς, ως προς την μ ι ξ ο λ υ δ ι σ τ ί καλουμένην, προς άλλας δε μετά τίνος εκλύσεως της διανοητικής ενεργείας, ως συμβαίνει προς τας ηδυπαθείς, μέσην δε ψυχικήν διάθεσιν και μεγάλην γαλήνην να αισθάνωνται προς άλλας, πράγμα όπερ, φαίνεται, κατορθώνει μόνη των αρμονιών η δωριστί, (5) ενώ η φρυγιστί πληροί ενθουσιασμού και εκστάσεως· και ταύτα μεν ορθώς αποφαίνονται οι περί το είδος τούτο της παιδείας φιλοσοφήσαντες, διότι λαμβάνουν την απόδειξιν των λόγων εξ αυτών των πραγμάτων. Τον αυτόν δε χαρακτήρα έχουν και οι ρυθμοί· άλλοι δηλαδή είναι βραδείς και γαλήνιοι, άλλοι δε χαρακτηρίζονται υπό ευκινησίας, εκ τούτων δε άλλοι (10) φορτικωτέρας έχουν τας κινήσεις, άλλοι δε ελευθεριωτέρας. Εκ τούτων λοιπόν είναι φανερόν ότι δύναται η μουσική να παρασκευάζη ποιόν τι το ήθος της ψυχής, εάν δε κατορθώνη τούτο, είναι φανερόν ότι πρέπει να προσάγηται και να εκπαιδεύωνται εν αυτή οι νέοι. Αρμόζει δε και εις την φύσιν της τοιαύτης ηλικίας η (15) διδασκαλία της μουσικής· διότι οι νέοι ένεκεν της ηλικίας ουδέν εστερημένον ευχαριστήσεως υπομένουν εκόντες, η δε μουσική είναι εξ αυτής της φύσεώς της εκ των πραγμάτων άτινα ενέχουν την ευχαρίστησιν. Και φαίνεται ότι υπάρχει μεταξύ ημών και των αρμονιών και των ρυθμών συγγένεια τις· διό και πολλοί εκ των σοφών ισχυρίζονται ότι η ψυχή είναι αρμονία τις ή ότι περιέχει αρμονίαν.
ΠΥΓΗ
ΠΥΛΗhttp://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/anthology/content.html?t=52&m=1
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου