ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΣΜΟΥ Η ΓΝΩΣΗ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΣΜΟΥ

Η ΓΝΩΣΗ

. Η Γνώση μπορεί να διαιρεθεί σε τρεις κατηγορίες:

Πρώτα, υπάρχει η θεωρητική γνώση. Περιλαμβάνει κάθε γνώση της οποίας έχει επίγνωση ο άνθρωπος, αλλά την οποία αποδέχεται από τις δηλώσεις άλλων ανθρώπων και των ειδικών των διαφόρων κλάδων της γνώσης. Βασίζεται σε δηλώσεις αυθεντίας κι έχει μέσα της το στοιχείο της εμπιστοσύνης στους συγγραφείς και ομιλητές και στην εκγυμνασμένη νοημοσύνη των εργατών σε οποιοδήποτε απ’ τα πολλά και ποικίλα πεδία σκέψης. Οι αλήθειες που γίνονται αποδεκτές σαν τέτοιες δε διατυπώθηκαν ούτε επαληθεύθηκαν από εκείνον που τις αποδέχεται, αφού στερείται την αναγκαία εκγύμναση κι εξοπλισμό. Τα αποφθέγματα της επιστήμης, οι θεολογίες της θρησκείας και τα πορίσματα των φιλοσόφων και διανοητών παντού χρωματίζουν την άποψη και βρίσκουν την πρόθυμη συναίνεση του αγύμναστου νου κι αυτός είναι ο μέσος νους.

************************************************************8-4

Δεύτερο, έχουμε τη διακριτική γνώση που έχει μέσα της μια επιλεκτική ποιότητα και η οποία θέτει ως προϋπόθεση τη νοήμονα εκτίμηση και την πρακτική εφαρμογή της ειδικότερης επιστημονικής μεθόδου και τη χρήση της δοκιμής, την απόρριψη εκείνου που δεν μπορεί ν’ αποδειχθεί και την απομόνωση εκείνων των παραγόντων που αντέχουν στην έρευνα και συμμορφώνονται μ’ ό,τι νοείται ως νόμος. Ο ορθολογικός, επιχειρηματικός, σχολαστικός και συγκεκριμενοποιών νους έρχεται σε δράση με αποτέλεσμα πολλά που είναι παιδαριώδη, απαράδεκτα και μη επαληθεύσιμα ν’ απορρίπτονται και να προκύπτει μια επακόλουθη διαύγαση των πεδίων της σκέψης. Αυτή η διακριτική και επιστημονική διαδικασία επέτρεψε στον άνθρωπο να φθάσει σε πολλή αλήθεια σχετικά με τους τρεις κόσμους. Η επιστημονική μέθοδος σε σχέση με το νου της ανθρωπότητας [15] παίζει τον ίδιο ρόλο που η αποκρυφιστική μέθοδος του διαλογισμού (στα πρώτα δύο της στάδια της συγκέντρωσης και της παρατεταμένης συγκέντρωσης ή διαλογισμού) παίζει σε σχέση με το άτομο. Μέσω αυτής δημιουργούνται οι πρέπουσες διεργασίες της σκέψης, τα επουσιώδη και οι ανακριβείς διατυπώσεις της αλήθειας τελικά εξαλείφονται ή διορθώνονται και η σταθερή εστίαση της προσοχής είτε σε μια σπερματική σκέψη, ένα επιστημονικό πρόβλημα, μια φιλοσοφία είτε σε μια παγκόσμια κατάσταση έχει σαν αποτέλεσμα μια τελική αποσαφήνιση και μια σταθερή ενστάλαξη ορθών ιδεών και βάσιμων συμπερασμάτων. Οι κορυφαίοι στοχαστές σε οποιαδήποτε από τις μεγάλες σχολές σκέψης είναι απλά εκφραστές του αποκρυφιστικού διαλογισμού και οι λαμπρές ανακαλύψεις της επιστήμης, οι ακριβείς ερμηνείες των νόμων της φύσης και η διατύπωση ορθών συμπερασμάτων είτε στα πεδία της επιστήμης, των οικονομικών, της φιλοσοφίας, της ψυχολογίας είτε αλλού, δεν είναι παρά η καταγραφή απ’ το νου (και κατόπιν από τον εγκέφαλο) των αιώνιων αληθειών και η ένδειξη ότι η φυλή των ανθρώπων αρχίζει επίσης να γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ του αντικειμενικού και του υποκειμενικού, μεταξύ του κόσμου της μορφής και του κόσμου των ιδεών.

Αυτή οδηγεί αναπόφευκτα στην ανάδυση του τρίτου κλάδου της γνώσης, της ενορατικής.

****************************************************************

Η ενόραση είναι στην πραγματικότητα απλώς η εκτίμηση από το νου κάποιου παράγοντα στη δημιουργία, κάποιου νόμου της εκδήλωσης και κάποιας όψης της αλήθειας που είναι γνωστή στην ψυχή, εκπορεύεται από τον κόσμο των ιδεών κι έχει τη φύση εκείνων των ενεργειών που παράγουν όλα όσα είναι γνωστά και ορατά. Οι αλήθειες αυτές είναι πάντα παρούσες και οι νόμοι αυτοί είναι πάντα ενεργοί, αλλά μόνο καθώς ο νους ασκείται και αναπτύσσεται, εστιάζεται και ανοίγει, μπορούν ν’ αναγνωρισθούν, αργότερα να κατανοηθούν και τελικά να προσαρμοσθούν στις ανάγκες και απαιτήσεις του κύκλου και της εποχής. Όσοι εξάσκησαν έτσι το νου στην τέχνη της διαυγούς σκέψης, στην εστίαση της προσοχής και στην επακόλουθη δεκτικότητα στην αλήθεια, ήταν πάντα μεταξύ μας αλλά μέχρι τώρα ήταν λίγοι και διάσπαρτοι. [16] Είναι οι εξέχουσες διάνοιες των αιώνων. Τώρα όμως είναι πολλοί και απαντώνται όλο και συχνότερα. Οι διάνοιες της φυλής βρίσκονται σε διαδικασία εκγύμνασης και πολλές αιωρούνται στα σύνορα μιας καινούργιας γνώσης. Η ενόραση που καθοδηγεί όλους τους προχωρημένους στοχαστές στα νεότερα πεδία της μάθησης δεν είναι παρά ο πρόδρομος εκείνης της παντογνωσίας που χαρακτηρίζει την ψυχή. Η αλήθεια για όλα τα πράγματα υπάρχει και την αποκαλούμε παντογνωσία, αλάνθαστο, την “ορθή γνώση” της Ινδικής φιλοσοφίας. Όταν ο άνθρωπος αδράξει ένα τμήμα της και το απορροφήσει στη φυλετική συνείδηση, το αποκαλούμε διατύπωση ενός νόμου, ανακάλυψη της μιας ή της άλλης διεργασίας της φύσης. Ως τώρα ήταν ένα αργό και σταδιακό εγχείρημα. Αργότερα και προτού περάσει πολύς καιρός το φως θα εισρεύσει, η αλήθεια θ’ αποκαλυφθεί και η φυλή θα εισέλθει στην κληρονομιά της – την κληρονομιά της ψυχής.

Σε ορισμένες από τις θεωρίες μας πρέπει κατ’ ανάγκη να υπεισέλθει η εικασία. Εκείνοι που βλέπουν ένα όραμα που αποκρύπτεται απ’ όσους στερούνται τον αναγκαίο εξοπλισμό για την εκτίμησή του, θεωρούνται φαντασιόπληκτοι και αναξιόπιστοι. Όταν πολλοί βλέπουν το όραμα, η δυνατότητά του γίνεται αποδεκτή, αλλά όταν η ίδια η ανθρωπότητα έχει τον αφυπνισμένο και ανοικτό οφθαλμό, το όραμα δεν τονίζεται πια, αλλά δηλώνεται ένα γεγονός και εξαγγέλλεται ένας νόμος. Τέτοια ήταν η ιστορία του παρελθόντος και τέτοια θα είναι η διαδικασία στο μέλλον.

Το παρελθόν είναι καθαρή εικασία από τη σκοπιά του μέσου ανθρώπου και το μέλλον είναι εξίσου έτσι, αλλά ο ίδιος είναι αποτέλεσμα αυτού του παρελθόντος και το μέλλον θα προκύψει απ’ το άθροισμα των τωρινών του χαρακτηριστικών και ποιοτήτων. Αν αυτό ισχύει για το άτομο, τότε ισχύει εξίσου και για το ανθρώπινο γένος σαν σύνολο. Αυτή η μονάδα της φύσης, την οποία αποκαλούμε τέταρτο ή ανθρώπινο βασίλειο, αντιπροσωπεύει αυτό που είναι προϊόν της φυσικής κληρονομιάς της· τα χαρακτη­ριστικά της είναι το σύνολο των συναισθηματικών και νοητικών της ανελίξεων και τα προτερήματά της είναι εκείνα που κατόρθωσε να συσσωρεύσει στη διάρκεια των κύκλων μέσα στους οποίους αγωνίστηκε [17] με το περιβάλλον της – το άθροισμα των άλλων βασιλείων της φύσης. Μέσα στο ανθρώπινο βασίλειο βρίσκονται δυναμικότητες και λαν­θάνουσες καταστάσεις, χαρακτηριστικά και προτερήματα τα οποία το μέλλον θ’ απο­καλύψει και τα οποία με τη σειρά τους θα καθορίσουν αυτό το μέλλον.