Τετάρτη 27 Οκτωβρίου 2010

ΤΟ ΕΚΕΙΝΟ

Το Εκείνο
Το Εκείνο είναι μια συλλογική ονομασία για τις βιολογικές ανάγκες και ενορμήσεις του ατόμου. Λειτουργεί με την αρχή της ευχαρίστησης με απώτερο σκοπό (όπως υποδεικνύει και το όνομα) την απομάκρυνση του πόνου και την εκπλήρωση των ενστίκτων του ατόμου. [2]

Ο Σίγκμουντ Φρόυντ έλεγε πως:

Είναι το σκοτεινό, απρόσιτο μέρος της πρoσωπικότητας μας, ότι ελάχιστο γνωρίζουμε το έχουμε μάθει απο την έρευνα των ονείρων και την δημιουργία νευρωσικών συμπτωμάτων, και τα περισσότερα είναι αρνητικά στοιχεία και μπορούν να περιγραφούν μόνο ως η αντίθεση στο Εγώ. Όλοι προσεγγίζουμε το Εκείνο με αναλογίες: το αποκαλούμε χάος, ένα καζάνι γεμάτο κοχλάζουσες ενορμήσεις, δεν παράγει μια ολοκληρωμένη θέληση, αλλά παρά μόνο μια προσπάθεια να ικανοποιήσει τις ενστικτώδεις ενορμήσεις που είναι υποκείμενες στη αρχή της ευχαρίστησης.[3].

Το εκείνο είναι έμφυτο, το έχουμε κατά την γέννηση και είναι αυτό που στην πορεία εξελίσσεται σε ένα δομημένο Εγώ.

Ο Φρόυντ πίστευε πως ένα νεογέννητο παιδί είναι "καθαρό Εκείνο", υποκεινούμενο δηλαδή μονάχα από τα ένστικτα του, και θέλοντας να καλύψει τις βιολογικές του ανάγκες με οποιονδήποτε τρόπο.

Σύμφωνα με τον Φρόυντ το εκείνο αποτελείται από δύο βασικές ενορμήσεις, την καταστροφική ενόρμηση που την ονόμαζε θάνατος η οποία είναι η ασυνείδητη επιθυμία μας να πεθάνουμε καθώς ο θάνατος θα μας απελευθέρωνε από τις δυσκολίες της ζωής, σε αυτή την ενόρμηση ο Φρόυντ πρόσεξε πως οι άνθρωποι για να την εκπληρώσουν καταφεύγουν σε ναρκωτικά, μυθοπλασία ακόμα και σε εγκληματικές ενέργειες καθώς πολλές φορές αυτή η ενόρμηση παρουσιάζεται με έντονη επιθετικότητα. Η δεύτερη ενόρμηση είναι η σεξουαλική ενόρμηση που την ονόμαζε έρως η οποία είναι αυτή που λειτουργεί με βάση την αρχή της ευχαρίστησης και σκοπός της είναι η ευχαρίστηση και η διατήρηση της ζωής.[4][5]

[Επεξεργασία] Βασικές ενορμήσεις
[Επεξεργασία] Έρως
Ο Φρόυντ έβλεπε όλη την ανθρώπινη συμπεριφορά υποκινούμενη απο ενορμήσεις και ένστικτα, που με την σειρά τους είναι οι νευρολογίκές παραστάσεις των φυσικών αναγκών. Αρχικά αναφερόταν σε αυτά με τον όρο "βασικά ένστικτα". Αυτά διαιωνίζουν την ζωή του ατόμου με το να τον παρακινούν να ψάξει για φαγητό και νερό αλλά επίσης διαιωνίζουν την ζωή του είδους με το να τον παρακινούν να έχει σεξουαλική επαφή. Αυτό το ένστικτο για την διατήρηση της ζωής και την αναζήτηση ευχαρίστησης ο Φρόυντ το ονόμασε «Έρως» Την παρακινητική ενέργεια αυτών των ενστίκτων που υποκινούν τον ψυχισμό μας, τα ονόμαζε ο Φρόυντ, λίμπιντο (λατ.Libido), που στα λατινικά σημαίνει "επιθυμώ".

Η κλινική εμπειρία του Φρόυντ τον έκανε να βλέπει το σεξ ως την πιο σημαντική ανάγκη στην δυναμική του ψυχισμού σε σχέση με τις υπόλοιπες. Για αυτόν τον λόγο ο όρος "λίμπιντο" έχει φτάσει να σημαίνει, όχι απλά μια οποιαδήποτε ανάγκη ή ένστικτο, αλλά την σεξουαλική ενόρμηση του ατόμου. [6]

[Επεξεργασία] Θάνατος
Αργότερα στη ζωή του ο Φρόυντ άρχισε να βλέπει πως το ένστικτο της ζωής δεν αρκούσε. Καθώς η λίμπιντο είναι ένα ζωντανό πράγμα, η αρχή της ευχαρίστησης μας προκαλεί την ανάγκη να είμαστε σταθεροί, ευχαριστημένοι, γαλήνιοι και να μην έχουμε περισσότερες ανάγκες. Ο Φρόυντ άρχισε να πιστεύει πως "κάτω" και "δίπλα" απο τα ένστικτα ζωής υπήρχε το ένστικτο του θανάτου το οποίο ονόμαζε «Θάνατος». Άρχισε επίσης να υποστηρίζει πως κάθε άτομο έχει ασυνείδητη επιθυμία να πεθάνει.[7]

Αυτή η ιδέα για πολλούς φαίνεται περίεργη και απορρίφθηκε ακόμα και απο πολλούς μαθητές του Φρόυντ. ο ίδιος όμως υποστήριζε πως υπάρχει περισσότερος πόνος απ'ότι απόλαυση στη ζωή και ο θάνατος μας υπόσχεται απελευθέρωση απο αυτό.

Τα καθημερινά στοιχεία του ενστίκτου του θανάτου είναι στην επιθυμία μας για γαλήνη, για αποφυγή ευχαρίστησης, η χρήση του αλκοόλ και ναρκωτικών, η επιθυμία μας να καταφεύγουμε σε δραστηριότητες για να ξεχάσουμε την καθημερινότητα όπως να διαβάζουμε βιβλία ή να βλέπουμε ταινίες και επίσης η έντονη επιθυμία μας για ξεκούραση και ύπνο. Μερικές φορές αυτό το ένστικτο αναδύεται ως αυτοκτονία ή αυτοκτονικούς ιδεασμούς και ο Φρόυντ υποστήριξες πως πολλές φορές μεταφέρεται απο τον εαυτό μας στου άλλους σε μορφή θυμού, δολοφονίας και καταστροφής.[8]

[Επεξεργασία] Το Εγώ
Το Εγώ διέπεται από την αρχή της πραγματικότητας και σκοπός του είναι να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του Εκείνου λαμβάνοντας υπόψιν τους περιορισμούς της πραγματικότητας. [9]

Το Εγώ αποτελεί το οργανωμένο μέρος της προσωπικότητας και περιλαμβάνει βασικές λειτουργίες, όπως η εκτίμηση των διαφόρων καταστάσεων, ο έλεγχος της πραγματικότητας, η κρίση, η συμβιβαστικότητα, η ανεύρεση λύσεων στα διάφορα προβλήματα κλπ. Το Εγώ ξεχωρίζει τι είναι πραγματικό, μας βοηθάει να ξεχωρίζουμε τις σκέψεις μας και να τις κατανοήσουμε.[1]

Σύμφωνα με τη θεωρία του Φρόυντ το Εγώ παρεμβάλλεται ανάμεσα στις ενορμήσεις του εκείνο και τις απαγορεύσεις ή προσταγές του υπερεγώ και προσπαθεί να εναρμονίσει τις συγκρούσεις που απορρέουν από αυτές σε συνδυασμό με τις απαιτήσεις του περιβάλλοντος. Ο κύριος σκοπός του είναι να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του Εκείνο αλλά πάντοτε λαμβάνοντας υπόψην την ασφάλεια του ατόμου.

Όταν μια επιθυμία του Εκείνο είναι αντίθετη στην πραγματικότητα, στους κοινωνικούς και ηθικούς κανόνες και κυρίως αντίθετη στις επιθυμίες του Υπερεγώ το οποίο το τιμωρέι συνεχώς με αισθήματα ντροπής, ενοχής κλπ τότε το Εγώ αναπτύσσει διάφορους αμυντικούς μηχανισμούς για να μπορέσει να ανταπεξέλθει. Οι αμυντικοί μηχανισμοί δεν αναπτύσσονται ευθέως ή συνειδητά και πάντα ενεργοποιούνται όταν μια κατάσταση είναι επικύνδινη για την «αρμονία» των τριών ψυχικών τμημάτων.[10]

[Επεξεργασία] Το Υπερεγώ
Το Υπερεγώ στοχεύει στην τελειότητα[11] και αποτελείται από ένα οργανωμένο μέρος της προσωπικότητας, κυρίως ασυνείδητο.

Το υπερεγώ μπορεί να θεωρηθεί ως μια συνείδηση που τιμωρεί το άτομο με συναισθήματα ενοχής όταν το άτομο λειτουργεί με μη κοινωνικά αποδεκτούς τρόπους. Το Υπερεγώ είναι το αντίθετο του εκείνο γιατί αποζητά να λειτουργεί το άτομο με έναν κοινωνικά αποδεκτό τρόπο ενώ το Εκείνο θέλει μόνο να ικανοποιήσει της ενορμήσεις του. Συνεπώς όπως αναφέραμε λειτουργεί ως συνείδηση η οποία μας κρατάει μακριά από αντικοινωνικές συμπεριφορές και από διάφορα ταμπού.

Το αναπτύσσουμε στα αρχικά χρόνια της ζωής μας κατά τη διάρκεια του οιδιπόδειου συμπλέγματος και ολοκληρώνεται σε πιο ώριμη ηλικία, αρχικά από τους γονείς μας στη συνέχεια από δασκάλους, συγγενείς, φίλους κ.λπ. Αποτελείται από όλους τους ηθικούς κανόνες που έχουμε μάθει είτε μέσω τιμωριών ή μέσω επιβραβεύσεων απο ορισμένες κινήσεις και πράξεις μας. Το υπερεγώ αποτελείται από δύο υποθετικά τμήματα: το καθαυτό υπερεγώ ή συνείδηση, που αποτελεί τον κριτικό έλεγχο του ατόμου και το ιδεώδες του εγώ, που περιλαμβάνει τις ηθικές, θρησκευτικές, κοσμοθεωριακές και λοιπές αξίες του ατόμου, τα ιδεώδη, τα ιδανικά και τις φιλοδοξίες του.[12]

Η αρμονική συνεργασία του εκείνου, του εγώ και του υπερεγώ χαρακτηρίζει τη λειτουργία του καλά προσαρμοσμένου ανθρώπου. Αντίθετα, η συμπεριφορά του νευρωτικού, ψυχωτικού ή διαταραγμένου στον χαρακτήρα ή προσωπικότητα ατόμου μπορεί να θεωρηθεί ως αποτέλεσμα της διαταραχής της δυναμικής ισορροπίας των τμημάτων αυτών της προσωπικότητας.[13]

Δεν υπάρχουν σχόλια:

IO CHE AMO SOLO TE