ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ

Όταν αποφασίσουμε να ασχοληθούμε με κάτι όπως ο διαλογισμός, ο εσωτερισμός, η πνευματικότητα καλό θα είναι να έχουμε πάντοτε την προσοχή μας στραμμένη στον εαυτό μας ώστε να διαπιστώσουμε τα κίνητρά μας, τους παράγοντες που κρύβονται πίσω από μια τέτοια επιθυμία μας. Η προσωπική πείρα στον χώρο αυτό σύντομα θα μας δείξει ότι τα βαθύτερα κίνητρα πίσω από ανάλογες αποφάσεις των ανθρώπων δεν είναι πάντοτε ξεκαθαρισμένα. Με απλά λόγια θα ισχυριστούμε ότι μας ενδιαφέρει ο εσωτερισμός, όμως στην πραγματικότητα μπορεί να μας απασχολεί κάτι άλλο που θέλουμε να επιτύχουμε, χωρίς καν εμείς οι ίδιοι να έχουμε επίγνωση αυτού του γεγονότος.

Ασφαλώς όλη η ζωή μπορεί να εμπεριέχει αποφάσεις όπου το συνειδητό κίνητρο να μην έχει καμία σχέση με το πραγματικό, αλλά ανομολόγητο. Να πούμε κάποια απλά παραδείγματα; Τρώμε γιατί νομίζουμε ότι πεινάμε ενώ στην πραγματικότητα καλύπτουμε ψυχολογικές μας ανάγκες, ίσως βαριόμαστε, ίσως είμαστε αγχωμένοι, εκνευρισμένοι, και ανεβάζοντας το επίπεδο του ζαχάρου στο αίμα μας με ένα γλυκό, ηρεμούμε. Όλα αυτά δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματική πείνα. Αυτή είναι απλώς η δικαιολογία μας. Πιστεύουμε ότι αγαπάμε μια γυναίκα γιατί μας ταιριάζει ενώ στην πραγματικότητα μας έχει εντυπωσιάσει η εμφάνισή της, και ταυτόχρονα θέλουμε να κάνουμε και λίγη επίδειξη στους φίλους μας. Όσον αφορά το ταίριασμα δεν έχουμε ιδέα για το αν ισχύει, διότι επιδιώκουμε κάτι διαφορετικό. Δεν έχουμε ιδέα για το τι γενικώς συμβαίνει κάτω από την επιφάνεια των συναισθημάτων μας.

Τι σχέση όμως έχουν όλα αυτά με το ζήτημα του διαλογισμού που πραγματευόμαστε σε αυτή την ιστοσελίδα και ειδικότερα με τις έννοιες της αυτοεκτίμησης και αυτοεκπλήρωσης; Φανταστείτε έναν άνθρωπο που βρίσκεται σε πολύ δύσκολη οικονομική κατάσταση. Κυριολεκτικά πεινάει. Αυτό δεν είναι ένα πανίσχυρο κίνητρο για να χρησιμοποιήσει όλα τα δυνατά μέσα προκειμένου να αποκτήσει χρήματα; Δεν θα θελήσει να μάθει κάτι προκειμένου να το εκμεταλλευτεί οικονομικά; Αυτό βέβαια ισχύει και για κάποιον ο οποίος είναι φιλοχρήματος, χωρίς να έχει αντικειμενική ανάγκη χρημάτων. Αν γνωρίζει πέντε πράγματα για τον εσωτερισμό δεν θα μπει άραγε στον πειρασμό να τα διδάξει επί πληρωμή; Κάποιος ο οποίος έχει προβλήματα υγείας δεν θα εκτελέσει ασκήσεις διαλογισμού, οραματισμούς κλπ. ώστε να βοηθηθεί; Το φαινόμενο αυτό δεν είναι κάτι το εξ’ ορισμού κακό. Προσπαθούμε να καλύψουμε τις ανάγκες μας. Πρόβλημα δημιουργείται όταν δεν γνωρίζουμε τι συμβαίνει μέσα μας. Λέει κάποιος π.χ. ότι διδάσκει εσωτερισμό προκειμένου να βοηθήσει, στην πραγματικότητα όμως προσπαθεί να εξοικονομήσει τα προς το ζειν. Ακόμα και αυτό δεν είναι κάτι το κακό αρκεί να είναι συνειδητό και να μην χρησιμοποιούνται διάφορες προφάσεις αυτοεξαπάτησης.

Αυτή την στιγμή, τουλάχιστον στις πιο ανεπτυγμένες χώρες μεγάλο μέρος ανθρώπων έχει λύσει το βιοποριστικό του πρόβλημα. Κάποιες βασικές ανάγκες είναι σε γενικές γραμμές εξασφαλισμένες. Όμως η εξέλιξη της ανθρωπότητας δεν έχει φτάσει σε εκείνο το επίπεδο στο οποίο η πλειονότητα των ανθρώπων θα έχει επαρκή βαθμό αυτοεκτίμησης. Η αίσθηση της ανεπάρκειας και η αλαζονεία (που είναι μια ασυνείδητη προσπάθεια να υπερβούμε την αίσθηση της ανεπάρκειας – ο αλαζόνας είναι εξαιρετικά ανασφαλής) είναι καθημερινό πρόβλημα σχεδόν όλων των ανθρώπων. Γίνονται εγκλήματα γι αυτό τον λόγο, πόλεμοι, άνθρωποι χάνουν τον ύπνο τους, παίρνουν ψυχοφάρμακα, καταλήγουν σε ψυχιατρεία, πιέζουν τα παιδιά τους να γίνουν αυτό που δεν κατάφεραν οι ίδιοι. Όλα αυτά γιατί δεν υπάρχει η αίσθηση της αυτοεκτίμησης, του υγιούς αυτοσεβασμού. Νοιώθουμε ότι είμαστε ένα τίποτα και προσπαθούμε να γίνουμε κάτι, πρωτίστως μέσω της αποδοχής των άλλων και μέσω του ανταγωνισμού. (Ακόμα και Ολυμπιακούς αγώνες μπορεί να διοργανώσουμε γι αυτό τον σκοπό). Όσο όμως και να καθρεφτιστούμε στα μάτια του περίγυρού μας, όσα μπράβο και να ακούσουμε, όσο και να νικήσουμε τους άλλους, πραγματική αυτοπεποίθηση δεν θα αποκτήσουμε ποτέ. ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ ΤΗΝ ΑΠΟΚΤΟΥΜΕ ΟΧΙ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ, ΑΛΛΑ ΜΕ ΤΟ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ Ο ΕΑΥΤΟΣ ΜΑΣ. Αδιαφορώντας για το τι κάνουν οι άλλοι. (Εδώ θα ανοίξω μια παρένθεση ώστε να μην γίνει κάποιο παιδαγωγικό λάθος από τους γονείς. Τα μικρά παιδιά χρειάζονται επιβράβευση συνεχώς, αλλά αυτό καλύπτει μόνο την παιδική ανάγκη για αυτοεκτίμηση. Η επιβράβευσή τους πρέπει να είναι στην ημερήσια διάταξη. Το μπράβο και η άνευ όρων αποδοχή είναι τροφή για την ψυχή τους. Όταν όμως μεγαλώσουν θα πρέπει να τους εξηγηθεί ότι η βαθύτερη αυτοπεποίθηση, αυτή των ενηλίκων, αποκτάται με την εκδήλωση αυθεντικού χαρακτήρα χωρίς μιμήσεις και χωρίς συγκρίσεις).

Τι συμπέρασμα προκύπτει λοιπόν; Ένας άνθρωπος που βασανίζεται από έλλειψη αυτοεκτίμησης (όπως οι περισσότεροι), θα θελήσει να ασχοληθεί με τα λεγόμενα πνευματικά ζητήματα, όχι για να προσεγγίσει ταπεινά τον αληθινό του εαυτό, αλλά απλώς για να γίνει κάποιος στα μάτια των άλλων. Όσο λιγότερο διαισθάνεται το κενό αυτοεκτίμησης μέσα του τόσο περισσότερο κινδυνεύει να κάνει στην ζωή του πολλά πράγματα για λάθος λόγους. Ο εσωτερισμός, ο διαλογισμός, η θρησκεία, είναι δραστηριότητες που αποσκοπούν στην ικανοποίηση της ανάγκης της αυτοεκπλήρωσης. Για να μπορέσουμε να τις χρησιμοποιήσουμε για τους λόγους που σχεδιάστηκαν θα πρέπει να έχουμε, τρόπον τινά, χορτάσει από αυτοεκτίμηση, που είναι κάτι σαν θεμέλιο. Αλλιώς υπάρχει το ενδεχόμενο να τις εκμεταλλευτούμε για να νομίσουμε ότι είμαστε κάποιοι. Για επίδειξη δηλαδή. Είναι κάτι σαν μια σκάλα. Πατάμε πρώτα σταθερά στο σκαλοπάτι της αυτοεκτίμησης και μόνο τότε μπορούμε να κάνουμε το βήμα στο σκαλοπάτι της αυτοεκπλήρωσης. Αν το σκαλοπάτι της αυτοεκτίμησης το προσπεράσουμε επιπόλαια, τότε όλες οι δραστηριότητες αυτοεκπλήρωσης θα βυθίζονται στο προηγούμενο παραμελημένο επίπεδο και θα χρησιμοποιούνται για τους δικούς του λόγους, πάντοτε όμως με λάθος τρόπο. Η βαθμίδα της αυτοεκπλήρωσης θα καταρρεύσει γιατί αιωρείται στο κενό, επειδή η προηγούμενη βαθμίδα που θα έπρεπε να την υποβαστάζει είναι σαθρή. Και όλα αυτά θα συμβαίνουν σε μια ομιχλώδη υποσυνείδητη κατάσταση, μάλλον εν αγνοία μας. Ερχόμενοι λοιπόν στο θέμα του διαλογισμού διαπιστώνουμε ότι προκειμένου ένας άνθρωπος να μπορέσει να διαλογιστεί πραγματικά, πρέπει να δουλέψει πολύ με τον εαυτό του. Πρέπει να γίνει ο εαυτός του, ώστε να απαλλαγεί από την ανάγκη να γίνει κάποιος σπουδαίος στα μάτια των άλλων. Χρειάζεται να βρει το στήριγμά του μέσα του, όχι έξω, όχι σε συγκρίσεις, μιμήσεις, ανταγωνισμούς, αλλά στην επαφή με τον εαυτό του. Κάποιος θα έλεγε στην επαφή με τον Θεό. Από που άραγε προέρχονται όλα αυτά τα καλά πράγματα που βρίσκονται στα βάθη του εαυτού μας;

Πριν κατορθώσουμε λοιπόν να εκπληρώσουμε τις βαθύτερες τάσεις μας, τον προορισμό μας, πρέπει να έχουμε επαρκή βαθμό αυτοπεποίθησης. Είπαμε ότι την πραγματική αυτοπεποίθηση την αποκτάμε όταν ΕΙΜΑΣΤΕ Ο ΕΑΥΤΟΣ ΜΑΣ. Τότε την απαραίτητη επιβράβευση μας την δίνει ο ίδιος μας ο εαυτός. Όχι όμως η σκέψη μας. Δεν είναι ότι λέμε μπράβο στον εαυτό μας σαν ένα είδος αυθυποβολής και θετικής σκέψης. Η επιβράβευση έρχεται από την βαθύτερη συνείδησή μας με την μορφή της εσωτερικής γαλήνης και την μορφή της σιωπηλής εσωτερικής έγκρισης. Δεν το συζητάμε πολύ με τον εαυτό μας. Είναι μια αίσθηση που δεν θα διογκώσει το εγώ μας. Ούτως ή άλλως το μπράβο από κάπου πρέπει να το πάρουμε. Αν είμαστε ο εαυτός μας, θα μας το δώσει αυτός. Αν δεν είμαστε ο εαυτός μας θα το αναζητήσουμε από τους άλλους. Θα εκλιπαρήσουμε, θα ζητιανέψουμε, θα εκβιάσουμε. Έτσι όμως το μόνο που θα καταφέρουμε θα είναι να δημιουργήσουμε μια κατάσταση απόλυτης εξάρτησης από την γνώμη των άλλων.