ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ

ΟΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ
Δεν υπάρχει εγχειρίδιο ή διδασκαλία διαλογισμού που να μην κάνει λόγο για τις απαραίτητες εξωτερικές συνθήκες που απαιτούνται ή που αποτελούν υποβοήθημα στην άσκηση του διαλογισμού. Από διάφορες πηγές θα μάθουμε για τις στάσεις του σώματος, των ματιών, των χεριών, για την διακόσμηση του δωματίου, για τον φωτισμό, για τους θορύβους, για καύση θυμιάματος, για σύμβολα, για ειδικό ντύσιμο, για ειδικές δίαιτες, για ψαλμωδίες, για μουσική και οτιδήποτε άλλο μπορείτε να φανταστείτε.

Κάποιοι συγγραφείς ελαχιστοποιούν αυτού του είδους τις ρυθμίσεις και υπάρχουν ορισμένοι που τις καταργούν σχεδόν παντελώς. Δεν θα πάρω θέση για το πόσο απαραίτητα είναι όλα αυτά, ίσως οι ανάγκες διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά θα παρουσιάσω το θέμα σύμφωνα με το πως το βίωσα εγώ προσωπικά. Ούτως ή άλλως η προσωπική εμπειρία είναι το μόνο που μπορεί να πραγματευτεί κανείς. Τις γνώμες των άλλων μπορείτε να τις βρείτε στις δικές τους εργασίες, δεν υπάρχει λόγος να τις ξαναδιαβάσετε εδώ. Θα ήταν πλεονασμός.

Αυτό που λεω δεν κρύβει την παραμικρή υπόνοια υποτίμησης διάφορων πηγών, απλώς θέλω να πω ότι πρέπει να είμαστε ο εαυτός μας, να έχουμε τα δικά μας βιώματα και όχι να είμαστε η επανάληψη κάποιου άλλου, έστω πολύ καλύτερού μας, διότι τότε δεν θα έχουμε καμία πραγματική προσωπική αξία. Το "μυστικό" της εξέλιξης είναι να εκδηλώσουμε τον δικό μας εαυτό και όχι να μιμούμαστε τους εαυτούς των άλλων, ακόμα και αν είναι πολύ πιο μπροστά από εμάς. Αυτοί έδωσαν στην ζωή αυτό που διέθεταν. Εμείς τι θα δώσουμε; Θα αρχίσουμε να τους αντιγράφουμε για να προσφέρουμε στην φύση το ίδιο πράγμα, ένα κλεψίτυπο; Η φύση δεν χρειάζεται επαναλήψεις. Μια φορά από κάτι της είναι αρκετό. Διαφορετικά δεν υπάρχει εξέλιξη.

Η προσωπική μου εμπειρία είναι ότι υπάρχει αντίστροφη αναλογία μεταξύ της ρύθμισης των εξωτερικών συνθηκών του διαλογισμού και της πραγματικής προόδου του διαλογιζόμενου. Όταν όμως μιλάμε για πρόοδο δεν αναφερόμαστε μόνο στο θέμα της συγκέντρωσης της προσοχής. Ασφαλώς είναι φανερό ότι αυτός που συγκεντρώνεται καλύτερα, αποσπάται λιγότερο από τις εξωτερικές ενοχλήσεις.

Όμως το πρόβλημα δεν βρίσκεται μόνο εδώ αλλά έγκειται και στην γενικότερη στάση ζωής του διαλογιζόμενου. Πόσο αποδεχόμαστε τις συνθήκες της ζωής μας, που ενδεχομένως εμείς οι ίδιοι επιλέξαμε; Ερχόμαστε σε σύγκρουση με το περιβάλλον στο οποίο ζούμε και το οποίο εμείς δημιουργήσαμε;

Υποθέστε ότι δημιουργείτε οικογένεια με παιδιά και όλα όσα συνεπάγεται μια τέτοια επιλογή. Αν κατά την διάρκεια του διαλογισμού σας ενοχλείστε από τους θορύβους, τότε οδηγηθήκατε σε σύγκρουση με τον ίδιο σας τον εαυτό. Δεν σας παρενοχλούν οι φωνές των παιδιών σας αλλά οι ίδιες σας οι επιλογές στην ζωή, που συνεπάγονται και την σχετική "ηχορύπανση". Σε ένα βαθύτερο επίπεδο δεν αποδέχεστε την προσωπική σας βούληση, που εκδηλούμενη προκάλεσε την εμφάνιση των συγκεκριμένων συνθηκών ζωής. Κάνατε οικογένεια επειδή έτσι αποφασίσατε και τώρα δεν σας αρέσει. Εκτός βέβαια αν για τους όποιους λόγους "συρθήκατε" σε αυτή την ζωή. Αλλά και εδώ πάλι θα πρέπει να αναρωτηθείτε γιατί συνέβη κάτι τέτοιο.

Αν συμφιλιωθείτε με τον εαυτό σας, δηλαδή αν αναλάβετε την ΕΥΘΥΝΗ των επιλογών σας, τότε οι θόρυβοι και οι άλλοι περισπασμοί που προκαλούνται από την ίδια σας την ζωή δεν θα αποτελούν πλέον ενόχληση για σας. Είναι μέρος της ζωής σας όπως και ο διαλογισμός, που επίσης είναι μια επιλογή της ελεύθερης βούλησής σας. Αυτά τα δύο θα ενωθούν και δεν θα υπάρχει πλέον αντίφαση μεταξύ τους.

Τότε θα διαπιστώσετε ότι, κατά ένα πολύ παράδοξο τρόπο, μπορείτε να διαλογίζεστε και στις πιο αντίξοες συνθήκες γιατί έχετε αποδεχθεί ουσιαστικά την ζωή και τον εαυτό σας. Η ικανότητα διαλογισμού στις οποιεσδήποτε συνθήκες δεν είναι μόνο θέμα εξάσκησης της προσοχής, αλλά και ανάληψης της ευθύνης για τις πράξεις μας. Την στιγμή που εσείς επιλέξατε να κάνετε παιδιά γιατί να ενοχληθείτε από τις φωνές τους; Αν η ενόχληση υφίσταται αυτό σημαίνει ότι κάπου έχετε έρθει σε σύγκρουση με τον ίδιο σας τον εαυτό. Εμείς δεν επιλέξαμε την οικογένεια, στο συγκεκριμένο παράδειγμα; Αν αυτή η οικογένεια μας "εμποδίζει" σε κάτι τότε συγκρουόμαστε με την επιλογή μας, δηλαδή με την βούλησή μας που είναι λειτουργία του πνευματικού εαυτού μας.


Για να αποφύγουμε τις τυχόν παρεξηγήσεις καλό θα ήταν να επισημάνουμε ότι δεν έχουμε καμία υποχρέωση να ανεχόμαστε το χάος και την τρέλλα μέσα στο σπίτι μας. Δικαιούμαστε να απαιτήσουμε κάποια στιγμή τάξη και ησυχία. Η συμφιλίωση με τις συνθήκες δεν σημαίνει άκριτη αποδοχή της αναρχίας και της ιδιοτροπίας του καθενός.


Αν λοιπόν συμφιλιωθούμε σε ένα πολύ ουσιαστικό και βαθύ επίπεδο με τις αποφάσεις μας, αν αναλάβουμε την ευθύνη της ζωής μας και των συνεπειών των πράξεών μας, τότε παύουν όλες οι ενοχλήσεις και δεν μας χρειάζονται πλέον ούτε ειδικοί χώροι, ούτε ειδικές συνθήκες, ούτε τίποτα απολύτως. Η ζωή, το τρέχον παρόν μας και ο διαλογισμός γίνονται ένα. Επίσης πολλοί άλλοι παράγοντες ενοποιούνται με θαυμαστό τρόπο και δεν απομένει παρά να τους ανακαλύψουμε και να τους ζήσουμε στην πράξη, όχι μόνο στα λόγια.

Αυτό που μας ενοχλεί στην πραγματικότητα είναι οι δικές μας συναισθηματικές αντιδράσεις, όχι οι ίδιες οι συνθήκες. Η αποδοχή και η ανάληψη ευθυνών απενεργοποιούν τους μηχανισμούς της αντίδρασής μας στην πραγματικότητα της ζωής και του εαυτού μας. Κατευνάζουν την σύγκρουση και αυτό το συνεχές ενδόμυχο: "ας ήμουν κάπου αλλού, ας ήταν τα πράγματα διαφορετικά".

Και όμως το εδώ και τώρα είναι η ζωή και ο εαυτός μας. Με αυτό τον τρόπο ο διαλογισμός παύει να είναι μια προσπάθεια φυγής, αλλά καθίσταται ένωση με την πραγματικότητά μας και τελικά οι ενοχλήσεις που τόσο μας διατάραζαν "ενσωματώνονται" στην άσκησή μας. Τότε ανακαλύπτουμε και την πραγματική φύση αυτών των "ενοχλήσεων" διεισδύοντας στα "μυστικά" τους. Μας αποκαλύπτεται το βαθύτερο νόημά τους, γιατί δεν τις επικαλύπτουμε πια με στρώματα άρνησης και δυσφορίας. Η αυτογνωσία απαιτεί την απουσία κάθε εσωτερικής αντίδρασης προς αυτό που θέλουμε να γνωρίσουμε. Απαιτεί αλλαγή συχνότητας.

Καλό θα ήταν να αποφύγουμε την παρεξήγηση της μοιρολατρίας. Η αποδοχή και η ανάληψη της ευθύνης για τις πράξεις μας δεν σημαίνει παθητική και οριστική αποδοχή της τρέχουσας κατάστασης, αλλά απουσία δυσφορίας και φαντασιώσεων φυγής. Όταν όλα αυτά εκλείψουν τότε μπορούμε με καθαρό μυαλό να αποφασίσουμε για το πώς πρέπει να ενεργήσουμε προκειμένου να αλλάξουμε τις συνθήκες προς το καλύτερο, χωρίς να αγόμαστε από ανεξέλεγκτες συναισθηματικές καταστάσεις.

Παρ' όλα αυτά καλό θα είναι να μην εμμένουμε σε απόλυτες απόψεις. Αν το βρίσκουμε προσωπικά χρήσιμο να δημιουργούμε ιδιαίτερες συνθήκες προκειμένου να διαλογιστούμε θα πρέπει να προσέχουμε πολύ, ώστε να μην οδηγηθούμε σε κάποιο είδος εξάρτησης από αυτές. Να μην "επενδύουμε" σε εξωτερικές ρυθμίσεις, φανταζόμενοι ότι αυτές θα υποκαταστήσουν την πραγματική εργασία με τον εαυτό μας. Εφ' όσον τελικά επιζητούμε κάποιες συνθήκες διότι αυτές είναι υποβοηθητικές στην παρούσα περίοδο της ζωής μας, τότε καλό είναι να μην το επιδιώκουμε συνεχώς, για να μάθουμε να διαλογιζόμαστε σε κάθε περίσταση χωρίς να μας καταδιώκει το άγχος της προετοιμασίας και χωρίς να καταλήγουμε σε σύγκρουση με το περιβάλλον και τον εαυτό μας.

12/8/05